فریب سکون لرزه‌ ای گسل شمال تهران و تبریز را نخوریم | «گپ لرزه‌ ای» خطرناک است

به گزارش جام جم آنلاین، دکتر علی بیت‌اللهی در وبینار ملاحظات زلزله‌ شناختی مهندسی زلزله‌ های ۶ فوریه ترکیه و بررسی عملکرد ساختمان‌های بتنی در این زلزله‌ ها با اشاره به تلاش محققان کشور برای طراحی و ساخت ماهواره پیش‌ بینی زلزله، توضیح داد: استفاده از روش‌های دورسنجی و ثبت تغییرات ما را به سمت ایجاد پیش‌نشانگرهای زلزله هدایت خواهد کرد، ولی در زمینه پیش‌ بینی زلزله هنوز جهان به آن نرسیده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی خاطرنشان کرد: اجرا و طراحی و ساخت ماهواره آیات برای پیش‌بینی زلزله در قالب تفاهم‌نامه‌ای میان سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران و پژوهشگاه بین‌المللی زلزله است.

بیت‌اللهی با اشاره به زلزله دو قلوی ترکیه- سوریه در ۶ فوریه ۲۰۲۳، با تاکید بر اینکه این دو زلزله در طول تاریخ زلزله‌ نگاری دنیا منحصر به فرد و درس‌آموز است، اظهار کرد: بزرگای ۷.۶ و ۷.۷ این دو زلزله یکی از جنبه‌های منحصر به فرد این زلزله است؛ چرا که زلزله اول با بزرگای ۷.۷ در ساعت ۴ و ۴۷ دقیقه بامداد روز ۶ فوریه رخ داد؛ همانند زلزله بم ایران که در ساعت ۵ صبح روز ۵ دی ماه رخ داد که این زمان بدترین زمان برای رخداد زلزله است.

وی ادامه داد: جنبه دیگر زلزله ترکیه آن است که ۹ ساعت بعد، زلزله دیگری در فاصله ۹۰ کیلومتری از رومرکز زلزله اول، به بزرگای ۷.۶ به ثبت رسید و بر اثر این زلزله، ساختمان‌هایی که در زلزله اول ترک برداشته بودند، ویران شدند.

بیت‌اللهی با بیان اینکه هر دو زلزله با بزرگای زیاد بودند، خاطر نشان کرد: زلزله بم با بزرگای ۶.۷ و زلزله کرمانشاه با بزرگای ۷.۳ بوده است.

مدیر بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با بیان اینکه رومرکز این دو زلزله در کشور ترکیه در مناطقی با تراکم جمعیت کم رخ داده است، خاطر نشان کرد: متاسفانه این زلزله در بخش ترکیه در بخش فقیرنشین ترکیه بوده که حدود یک میلیون و ۷۰۰ نفر از پناهندگان سوری در آن سکونت داشتند و شرایط برای تخریب و تشدید خسارت مساعد بوده و بر اساس اعلام وزیر کشور ترکیه، در این زلزله‌ها ۵۰ هزار و ۵۰۰ نفر کشته شدند و با توجه به خسارات واردشده به کشور سوریه، از این رخداد لرزه‌ای به عنوان "فاجعه بزرگ قرن" یاد می‌شود.

وی، زمان رخداد، فواصل زمانی و مکانی دو زلزله اصلی با بزرگای ۷.۷ و ۷.۶ (۹۰ کیلومتر فاصله مستقیم مکانی و ۹ ساعت و ۷ دقیقه فاصله زمانی، پس لرزه‌های نیرومند، مقادیر جنبش نیرومند ثبت‌شده و رفتارهای طیفی آنها، خصوصیات مورفولوژیکی مناطق، خصوصیات بسیار متفاوت خاک و ساختگاه و نوع ساخت‌وسازها را از خصوصیات خاص رخداد زلزله‌های ۶ فوریه ترکیه نام برد.

۱۷ میلیون نفر تحت تاثیر زلزله‌ های بزرگ قرن

بیت‌اللهی با بیان اینکه ۱۷ میلیون نفر تحت تاثیر این دو زلزله بودند، گفت: ۱۱ استان ترکیه این زلزله‌ها را احساس کردند، همچنین هر یک از این دو زلزله، پس لرزه‌ های نیرومندی داشتند و در حالی که رومرکز این زلزله در قهرمان ماراش ترکیه بوده است، ولی استان «هاتای» بالاترین خسارت را تحمل کرده است که به دلیل هم راستا بودن با گسل و خاک نرم آن است.

عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، آسیب دیدن ۱۲۱ سایت باستانی و فرهنگی، بی‌خانمان شدن یک میلیون و ۲۵۰ هزار نفر، تخریب راه آهن، گسیخته شدن فرودگاه هاتای و تخریب بخش زیادی از شبکه‌های آب و گاز را از دیگر تبعات این دو زلزله ذکر کرد و افزود: لیتولوژی متنوعی در اطراف منطقه رومرکز زلزله‌های قهرمان ماراش وجود دارد، به گونه‌ای که در قسمت‌های غربی قهرمان ماراش سنگ آهک‌ها، تشکیلات مربوط به سنگ‌های آواری و سنگ‌های کربناته و در قسمت‌های جنوبی قهرمان ماراش نیز آبرفت‌های تفکیک نشده کواترنری، سنگ آهک، شیل و مارن، سنگ آهک پلاژیک و سنگ‌های آواری و کربناته و آواری قابل مشاهده است.

ویژگی‌ های زلزله ترکیه

بیت‌اللهی با بیان اینکه رومرکز زلزله ۶ فوریه ترکیه در محدوده منحصر به فردی رخ داده است، در این باره توضیح داد: این محدوده در بین برخورد قاره – صفحات عربی، اوراسیا و فرورانش صفحه اقیانوسی آفریقا است و موجب شکل­‌گیری ساختارهای تکتونیکی مختلفی شده که مهمترین آن سامانه‌­های گسلی شمال و شرق آناتولی، کمربندهای چین و راندگی و همچنین یکسری ساختارهای کششی و گسل­‌های نرمال است.

وی با بیان اینکه این ساختارهای کششی بیشتر در غرب فلات آناتولی و در سمت دریای اژه واقع شده­‌اند، یادآور شد: گسل شمال آناتولی با درازای حدود ۱۵۰۰ کیلومتر و سازوکار امتداد لغز راستگرد و گسل شرق آناتولی با درازای حدود ۵۵۰ کیلومتر و سازوکار امتداد لغز چپگرد از مهمترین ساختارهای تکتونیکی فعال در ترکیه است و از گذشته تاکنون موجب رخداد زمینلرزه‌­های ویرانگر زیادی شده­‌اند.

به گفته وی، برخورد صفحات عربی و اوراسیا و حرکت راستگرد گسل شمال آناتولی و حرکت چپگرد گسل شرق آناتولی موجب شده تا فلات آناتولی به دلیل ایجاد تکتونیک فرار، به سمت غرب حرکت کند.

این محقق حوزه مهندسی زلزله نرخ حرکت در امتداد گسل آناتولی شمالی را حدود ۲۴ میلی­متر در سال و در امتداد گسل آناتولی شرقی حدود ۱۰ میلی­متر در سال ذکر کرد و ادامه داد: این اعداد نشان‌دهنده فعالیت بالای این سامانه‌­های گسلی است. این در حالی است که گسل شمال تهران یک چهارم این عدد است و نشان از تنش زیاد بر روی گسل آناتولی دارد.

فریب دوره بازگشت زلزله

مدیر بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، با اشاره به زلزله‌های تاریخی گسل آناتولی شرقی با تاکید بر اینکه نباید فریب سکون لرزه‌ ای را بخوریم، اظهار کرد: عدم رخداد لرزه‌ای در گسل آناتولی شرقی در مدت زمان طولانی موجب شد تا مخاطرات آن به فراموشی سپرده شود.

بیت‌اللهی با بیان این‌که «گپ لرزه‌ ای» خطرناک است؛ چرا که زلزله‌های بزرگی را منجر می‌شود، گفت: گسل‌هایی مانند گسل شمال تبریز، شمال تهران، نیاوران، لویزان و مشا از جمله زلزله‌های فعال ایران هستند که در حال حاضر با سکون نسبی مواجه هستند و ما باید از زلزله اخیر ترکیه درس بگیریم.

وی به تنش‌های یک سال گذشته زلزله ۶ فوریه ترکیه اشاره کرد و یادآور شد: بررسی‌های زلزله‌های ۵ روز پیش از رخداد زلزله ویرانگر ۷.۷ پازارچیک، از تاریخ اول تا ۶ فوریه ۲۰۲۳ نشان می‌دهد که در این منطقه تعداد ۳۴ زمین لرزه در مدت ۵ روز قبل از زلزله، رخ داده و در روز ۵ فوریه نیز به تنهایی تعداد ۸ زمینلرزه رخ داده است.

به گفته وی، این زلزله‌ها هرچند در امتداد سازوکارهای تکتونیکی شناخته شده منطقه که رومرکزهای زلزله‌های ۷.۷ و ۷.۶ نیز بر روی آنها واقع می‌شود، صورت گرفته است، اما فاصله آنها از رومرکز زلزله‌های ۷.۷ و ۷.۶ امکان تعیین زون بی هنجاری پیش از رویداد را فراهم نمی‌کند.

عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، اضافه کرد: همچنین ۴۰ رخداد در مدت زمان از ۵ روز قبل تا زمان وقوع زلزله اصلی، در امتداد گسل آناتولی شرقی و گسل «چارداک» و «مالاتیا» مکان‌یابی شده‌اند که در فاصله از ۳۰ تا ۲۰۰ کیلومتری رومرکز زلزله‌ها بوده‌اند؛ اینکه این زمین لرزه‌ها به عنوان «پیش لرزه» تلقی می‌شوند یا خیر، نیاز به فهم رژیم مرسوم لرزه‌خیزی چند ماه اخیر این منطقه دارد و لازمه آن داشتن کاتالوگ زلزله‌های منطقه است. اما تمرکز و رخداد ۴۰ خردلرزه در طی پنج روز تا زمان وقوع زلزله اصلی نکته مهمی است، بویژه آنکه روی همان گسله‌های مسبب زلزله‌های اصلی ۶-۲-۲۰۲۳ قرار می‌گیرند.

بیت‌اللهی با بیان اینکه به مرور از شدت پس‌لرزه‌ها کاسته شده است، گفت: انتظار می‌رود تا ۲ سال آینده رخداد پس‌لرزه‌ای در این منطقه ادامه داشته باشد، هرچند که به مرور از تعداد و بزرگای آنها به نحو محسوسی کاسته می‌شود.

وی اضافه کرد: با گذشت بیش از دو ماه از رخدادهای سترگ لرزه‌ای قهرمان ماراش ترکیه، تعداد ۲۷ هزار و ۲۰۸ پس‌لرزه توسط شبکه لرزه‌نگاری ترکیه ثبت شده که تعداد ۱۵ هزار و ۵۵۳ رخداد (۵۷ درصد) در بازه بزرگی ۲ و کوچکتر از ۲، تعداد ۸ هزار و ۸۴۳ پس‌لرزه ( ۳۴.۵ درصد) در بازه بزرگی بین ۲ تا ۳، تعداد ۲ هزار و ۳۳۴ پس‌لرزه (۸.۶۵ درصد) با بزرگی بین ۳ تا ۴ و تعداد ۴۴۲ پس‌لرزه ( حدود ۱.۶ درصد) از کل رخداد پسلرزه‌ای بزرگی بین ۴ تا ۵ را داشته‌اند.

بیت‌اللهی خاطر نشان کرد: همچنین تعداد ۳۴ پس‌لرزه با بزرگای ۵ تا ۶ و تعداد ۲ پس‌لرزه با بزرگای بین ۶ تا ۷ بوده‌اند.

منبع: جام جم آنلاین

کلیدواژه: زلزله پیش بینی زلزله گسل بیت اللهی بیت اللهی مرکز تحقیقات راه مسکن و شهرسازی ۶ فوریه ترکیه رومرکز زلزله قهرمان ماراش دو زلزله بزرگای ۷ گسل شمال زلزله ها رخ داده لرزه ای پس لرزه

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت jamejamonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جام جم آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۵۳۵۸۰۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

هشدار هواشناسی:  امروز جاده چالوس خطرناک است

عکس آرشیوی است.

به گزارش «تابناک»،، بر اساس پیش‌بینی کلی نقشه‌های همدیدی و آینده‌نگری سازمان هواشناسی امروز سه‌شنبه (۱۸ اردیبهشت ماه) با تداوم فعالیت سامانه بارشی در شمال غرب، غرب، سواحل دریای خزر، شمال شرق و دامنه‌های جنوبی البرز ابرناکی، رگبار، رعدوبرق و وزش باد شدید موقت و در برخی نقاط مرکز، شرق و دامنه، ارتفاعات زاگرس مرکزی و جنوبی رگبار پراکنده گاهی رعدوبرق و وزش باد نسبتاً شدید تا شدید پیش‌بینی می‌شود.

چهارشنبه در شمال غرب، سواحل شمالی، شمال شرق کشور و ارتفاعات البرز بارندگی ادامه می‌یابد و در جنوب، شرق و جنوب شرق کشور نیز افزایش ابر، وزش باد شدید و رگبار پراکنده انتظار می‌رود. بارش‌ها در این روز برای استان‌های گیلان، اردبیل و شمال استان‌های آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی شدید خواهد بود.

پنجشنبه در استان‌های واقع در شمال غرب کشور از شدت بارش کاسته می‌شود و در سواحل دریای خزر شمال شرق دامنه و ارتفاعات جنوبی البرز شامل استان‌های البرز، تهران و سمنان رگبار، رعدوبرق و وزش باد روی می‌دهد که شدت بارش در مازندران و خراسان رضوی خواهد بود. همچنین طی این روز وزش باد شدید در شرق و جنوب شرق کشور همراه با کاهش نسبی دما پیش‌بینی شده و در اواخر وقت نیز سامانه بارشی از شرق کشور خارج می‌شود.

جمعه و شنبه هفته آینده در اکثر مناطق کشور جو آرام و پایداری همراه با افزایش نسبی دما حاکم است و تنها در روز جمعه در شمال آذربایجان شرقی، اردبیل، گیلان و ارتفاعات مازندران و شنبه در شمال آذربایجان غربی به‌ویژه در ساعات بعدازظهر افزایش ابر و بارش پراکنده پیش‌بینی می‌شود.

لازم به ذکر است طی این دو روز در شرق و جنوب شرق کشور به‌ویژه منطقه زابل وزش باد شدید ادامه خواهد داشت. تا روز چهارشنبه دریای خزر، امروز شمال خلیج فارس و از بعدازظهر فردا تا جمعه مرکز و شرق خلیج فارس تنگه هرمز و دریای عمان مواج است.

بر اساس اعلام سازمان هواشناسی مسافران از تردد در جاده چالوس خودداری کنند.

هشدار خسارت به کشاورزان

سازمان هواشناسی در هشداری به کشاورزان نوع مخاطره را رگبار باران، رعدوبرق، وزش باد شدید، در برخی نقاط گردوخاک، در نقاط مستعد بارش تگرگ پیش‌بینی کرد.

منطقه اثر

سه‌شنبه ۱۴۰۳/۰۲/۱۸: آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، گیلان، مازندران، گلستان، خراسان رضوی، خراسان شمالی، زنجان، قزوین، قم، تهران، البرز، سمنان، کرمانشاه، کردستان، لرستان، ایلام، خوزستان، همدان، مرکزی، کهگیلویه و بویراحمد، چهارمحال و بختیاری، فارس، اصفهان.

اثر مخاطره نیز آسیب به محصولات کشاورزی عنوان شده است.

سازمان هواشناسی همچنین توصیه‌های زیر را به کشاورزان ارائه کرده است.

تسریع در شخم مزارع شالیزاری به کمک روان‌آب‌های سطحی موجود.

دادن کود سرک به مزارع گندم آبی و کلزا قبل از وقوع بارش در استان‌های شمال غربی.

عدم انجام آبیاری مزارع غلات جهت جلوگیری از ورس با توجه به پیش‌بینی وقوع باد شدید.

تسریع در برداشت مزارع غلات و کلزا آماده برداشت در استان‌های جنوبی و چغندرقند در خوزستان.

محافظت از دپوهای گندم و غلات برداشت شده در برابر بارش رگباری به‌ویژه در استان بوشهر.

خودداری از برداشت یونجه، نعنا و گل محمدی در استان فارس.

اجتناب از محلول‌پاشی و سم‌پاشی در مزارع و باغات با توجه به وقوع بارش‌ها.

آماده‌سازی زمین برای کشت محصولات کشاورزی بهاره (سیب زمینی و چغندرقند بهاره در استان لرستان و ذرت در استان البرز، سبزی و صیفی به خصوص سیب زمینی در مناطق سردسیر استان‌های شمال غربی).

زهکشی و پاک‌سازی مسیر آب باغات و مزارع با توجه به بارش‌ها، حفاظت از مزارع صیفی‌جات.

کنترل دما و رطوبت انبارها با توجه به افزایش رطوبت جهت جلوگیری از خسارت بیماری‌های قارچی، بسته نگهداشتن دریچه گلخانه‌ها در هنگام بارش و استحکام آنها در برابر باد شدید.

عدم استفاده از آب باران برای دام‌ها.

جلوگیری از نفوذ روان‌آب به داخل سالن‌ها.

پاکسازی، تنظیم و کنترل دریچه ورودی و خروجی آب استخرها.

خودداری دامداران و عشایر از عبور در ارتفاعات و انتقال دام‌ها به مکان سرپوشیده در هنگام وقوع بارش.

عایق‌بندی و محافظت از کندوها در مقابل بارش و باد شدید.

استحکام نهال‌های جوان در برابر باد شدید.

عدم تردد ماشین‌آلات کشاورزی و کمباین‌های برداشت غلات بر روی مزارع در موقع بارندگی.